گيتار يکي از انواع سازهاي زهي است که با پيک(في سکه مانند) يا انگشت نواخته ميشود که از اين جهت سيم‌هاي آن در اثر ارتعاش توليد صدا مي‌کنند، به سازهاي گروه کوردوفون (به فرانسوي: Cordophones) يا زه هاي صدا گفته ميشود. اين نوع گيتار شش سيم دارد و اين ساز علاوه بر داشتن قدمت طولاني و قديمي دارد و از طرفي يکي از محبوب ترين ساز هاي موسيقي است و آسانترين آنها است که بسياري در تلاش هستند تا نواختن با اين ساز موسيقي را فرا بگيرند.قدمت اين ساز به يونان باستان ميرسد. که سالياني زيادي به عنوان يکي از اجراي مراسمات جشن و پايکوبي استفاده ميشد.البته نسخه قديمي و باستاني اين ساز تنها سه سيم يا تار داشت که به نسبت ساز کنوني تفاوت هاي زيادي از نظر ظاهري و صدا داشت.جد بزرگ تمام سازهايي که ما به عنوان کوردوفون از آنها ياد کرديم يک کمان موسيقي است که تنها يک سيم ساده به دو سر آن متصل بوده‌است که با کشيدن و رها کردن سيم صدايي در کمان ايجاد مي‌شده و اين صدا به وسيله يک تقويت‌کننده صوت که به آن متصل بوده تقويت مي‌شده‌است. ازآنجاکه اين سيم تنها يک صداي ساده ايجاد مي‌کرده براي داشتن چندين صدا ابتدا يک سيم ديگر و سپس چندين سيم به اندازه‌هاي کوتاه‌تر به کمان بسته شده و از اين طريق چندين صدا توليد گرديده است. ازدياد اين سيم‌ها و افزوده شدن يک جعبه تشديد صوت منجر به اختراع چنگ کماني (Harp Arquee) گرديد. سپس‌سازي متشکل از مجموعه‌اي از سيم‌ها به نام لير ظهور کرد که در آن سيم‌هايي به طول مساوي کار گذاشته شده بود. يوناني‌ها دو نوع لير داشتند، يکي به نام ليرا و ديگري به نام کيتارا؛ کيتارا به وسيله رومي‌ها تغييرشکل يافت؛ نام گيتار نيز از همين کلمه گرفته شده‌است. بعدها رومي‌ها براي نخستين بار سازهايي چون سيتارا، پاندورا Pandora و فيديکولا Fidicula را نواختند و از اين راه آلات کوردوفون در تمام اروپا رواج يافت.اما گيتار چگونه به آسيا و خاورميانه راه يافته است.سال هاي پيش زماني گه اسلام به اروپا راه يافت توسط برخي از تجار به شهر اندلس آورده شد و که بعد از آن به تمامي قسمت هاي خاور ميانه برده شد.
اگر بخواهيم از ظهور ساز گستار سخن بگوييم بايد اين را ذکر کنيم که از دوره رنسانس پيدار شد،در قرن شانزدهم به شکل تکامل يافته تري رسيد که شيتارا نام داشت.
همان‌طور که در عکس ملاحظه مي‌کنيد، گونه‌هاي مختلف گيتار ممکن است شامل اجزاي متفاوتي باشند، يا شکل اجزاء يا جنس آنها با هم فرق داشته باشند. اما نهايتاً اجزاي موجود در همه? انواع گيتارها همين‌ها هستند.
1.سردسته
2.خرک
3.هد (براي کوک کردن ساز)
4.فرت (Fret)
5.Truss Rod (پيچي که براي تنظيم انحناي دسته به کار مي‌رود)
6.Inlays (تزييناتي که نقش راهنما را دارند و معمولاً پشت فرت‌هاي 3 5 7 9 12 15 17 19 21 24 قرار مي‌گيرند)
7.دسته
8.پاشنه (اتصال بدنه با دسته)
9.بدنه
10.پيکاپ‌ها (pickups)
11.قسمت‌هاي مربوط به مدار الکتريکي (تنظيمات ولوم و تن صدا)
12.خرک پاييني (Bridge)
13.صفحه پيک گارد (گاهي براي مخفي کردن مدارها و گاهي صرفاً براي جلوگيري از خش‌دار شدن رنگ بدنه در اثر برخورد پيک به مرور زمان)
14.صفحه? پشتي
15.صفحه? جلويي
16.قسمت‌هاي جانبي
17.دريچه خروج صدا (معمولاً داراي تزييناتي به نام rosset)
.سيم‌ها
19.saddle (تنظيم‌کننده ارتفاع هر سيم)
20.فرت بورد (چوبي که فرت‌ها روي آن کوبيده شده‌اند)
حال که با ساختار کامل و تاريخچه ي گيتار آشنايي پي دا کردبم ميرسيم به بعث انوع گيتار ها را به شيوه‌هاي مختلفي مي‌توان دسته‌بندي کرد. در اين بين اگر بخواهيم از لحاظ صوتي آنها را دسته‌بندي کنيم، که مسلماً براي يک ابزار موسيقي مناسب‌ترين روش خواهد بود. از آن جايي که نحوه توليد صداي آتيک در گيتار ارتباط تنگاتنگي با نوع بدنه آن دارد، ناچار به استفاده از دسته‌بندي بدنه خواهيم بود.
گيتار با بدنه چوبي توخالي
انواع گيتارهاي آتيک
گيتار آتيک گيتاري است که وسيله‌اي جز بدنه آن صداي سيم‌ها را تقويت نمي‌کند، صداي سيم‌ها تنها در بدنه? چوبي توخالي آن تقويت ميشود و به گوش ميرسد. اين نوع از گيتار معمولاً شش سيم في دارند که ضخامت آنها از زيرترين سيم تا بم‌ترين سيم به‌طور معمول بين 13 تا 56 هزارم اينچ مي‌باشد. بدنه از اتصال صفحه چوبي پشتي، صفحه چوبي جلويي، و دو قسمت چوبي انحنادار کناري ساخته ميشود، که صفحه? بالايي معمولاً داراي سوراخ يا سوراخ‌هاي بزرگي است که به واسطه شکل و محل قرار گرفتنشان مي‌توانند ويژگي‌هاي آتيکي خاصي به ساز بدهند.
گونه? اسپانيايي گيتار آتيک با عنوان گيتار فلامنکو شناخته ميشود؛ که نامش را از سبک فلامنکو گرفته‌است. گيتار زماني وارد موسيقي فلامنکو شد که اسپانيايي‌ها فلامنکو را با سازهاي ديگري مي‌نواختند. پس از آن گيتار به شدت بر اين موسيقي تأثير گذاشت و هم‌اکنون کاملاً به آن وابسته‌است.
انواع گيتارهاي کلاسيک
اکولايزر يک گيتار الکتروآتيک
اصولاً بايد گفت گيتار کلاسيک نوعي گيتار آتيک است. چون صداي آن بدون واسطه شنيده ميشود. اما اين نوع گيتار کمي با گيتارهايي که با عنوان گيتار آتيک شناخته مي‌شوند تفاوت دارد. بدنه آن کمي کوچکتر بوده و در آن به جاي سيم‌هاي في از سه سيم نايلوني و سه سيم ف تنيده شده به دور ابريشم استفاده ميشود، که به آن صداي نرم و آرامي مي‌دهد. اين ساز نسبت به سازهاي ديگر ارکستر و نيز گيتار آتيک صداي کمتري دارد و تنها يک سبک مشخص از موسيقي را ارائه مي‌دهد.
گيتار کلاسيک خود از گيتار فلامنکو که اسپانيايي‌ها آن را به کار مي‌برده‌اند مشتق گشته‌است. بين گيتار کلاسيک و گيتار فلامنکو تفاوت نا چيزي وجود دارد، معمولاً گيتار کلاسيک از چوبهايي که رنگ قهوه‌اي تيره دارند ساخته ميشود و گيتارهاي با چوب‌هاي زرد و روشن‌تر از آن گيتارهاي فلامنکو هستند. اسپانيايي‌ها از ساز گيتار براي نواختن موسيقي خودشان يعني فلامنکو استفاده مي‌کرده‌اند که بعدها با شروع دوران کلاسيک در موسيقي اروپا عده‌اي از اين ساز براي نواختن قطعات موسيقي کلاسيک استفاده کردند.
انواع گيتارهاي الکتروآتيک
از لحاظ شکل نمي‌توان تفاوت چنداني بين يک گيتار الکتروآتيک با يک گيتار آتيک پيدا کرد. اما از لحاظ صوتي گيتار الکتروآتيک روند الکتريکي را پيش مي‌گيرد، بدين صورت که صدا توسط پيکاپ به شکل سيگنال الکتريکي درآمده و بعد از گذر از برخي ادوات الکتريکي، به وسيله آمپلي فاير تقويت ميشود و سرانجام از طريق اسپيکرهاي آمپلي فاير به گوش ميرسد.
اگر تنظيمات خاصي براي آمپلي فاير (و افکت يا افکت‌ها) نداشته باشيم، صداي اين نوع گيتار با گيتار آتيک تفاوتي نخواهد داشت، با اين تفاوت که حالا صدا تا حدود زيادي تحت کنترل مي‌باشد. نوازنده بدون آنکه مجبور به تعويض ساز براي پيدا کردن صداي مورد نظرش باشد مي‌تواند از طريق تنظيم اکولايزري که روي گيتار قرار دارد حالت صدا را تغيير دهد و با صدايي که مورد نظرش است نوازندگي کند.
گيتار با بدنه چوبي نيمه خالي
انواع گيتارهاي جاز و بلوز
گيتار با بدنه چوبي توپر
انواع گيتارهاي الکتريک
گيتار با بدنه في
انواع رزوناتور
گيتارها را از جنبه‌هاي ديگري هم مي‌توان دسته‌بندي کرد:
از نظر طول گام دسته (Scale Size):
تنور (با گام دسته در حدود 21 تا 23 اينچ)
معمولي (با گام دسته در حدود 24 تا 25?5 اينچ)
باريتون (با گام دسته در حدود 26 تا 28 اينچ)
بيس (با گام دسته در حدود 30 تا 36 اينچ)
از نظر تعداد و جنس سيم‌ها:
چهار و پنج سيم (معمول در انواع گيتار بيس)
شش سيم (معمول در انواع گيتار و گاهي در گيتار بيس)
از جنس ف (معمول در انواع گيتار آتيک)
از جنس نايلون (معمول در انواع گيتار کلاسيک)
هفت و هشت سيم (گاهي در انواع گيتار الکتريک)
دوازده سيم به صورت شش سيم دوبله (گاهي در انواع گيتار الکتريک)
از نظر شيوه صدابرداري
آتيک (بدون واسطه توسط ميکروفون)
الکتريک (با استفاده از پيکاپ)
منبع ها: